سیاه‌چادرها پشت نیسان آبی/ روایتی از کوچ عشایر که همین روزها عازم قشلاق‌ها می‌شوند
تاریخ انتشار: ۱۱ مهر ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۸۸۱۱۴۳۳
فصل سرما در راه است و همین روزهاست که عشایر از ییلاق‌ها عازم قشلاق‌ها شوند؛ جایی که می‌توانند زمستان را سر کنند. تماشای «مال‌کَنون» یا همان کوچ عشایر فرصتی است مناسب تا با شیوه کهنسال زندگی آن‌ها بیشتر آشنا شوم؛ شیوه‌ای که می‌توان از آن به عنوان گذری همیشگی بین ییلاق و قشلاق یاد کرد.
برای همین، صبح یکی از نخستین روزهای پاییز به سمت منطقه عشایرنشین «رحمت‌آباد» در شهرستان کنگاور به راه می‌افتم؛ جایی در مرز بین استان همدان و کرمانشاه.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
اینجا در محله‌های عشایری، همه چیز با زندگی شهری فرق دارد. خبری از اجاق گاز، گاز فر، غذاساز و... نیست. اینجا برای پخت و پز از آتش هیزم استفاده می‌کنند و برای پخت نان از ساج. زندگی عشایری یخچال ندارد و آب گوارا، در مشک یا مشکه است. خبری هم از خانه‌های مجلل نیست؛ هر چه هست همین سیاه‌چادرهاست؛ جایی که عشایر برای ماه‌ها در زیر سقف آن، زندگی می‌کنند.
خانه‌هایی از موی بز
سیاه‌چادر یا همان دوار، از الیاف بافته شده موی بز تهیه می‌شود. الیافی که دست هنرمند زنان عشایر آن‌ها را آماده و به نخ تبدیل می‌کند. الیاف با همکاری زنان همسایه و خویشاوند به صورت دار روی زمین بافته می‌شود. عرض هر دوار در حدود ۵۰ تا ۷۰ سانتیمتر است و طول آن بین هفت تا 12 متر. هر سیاه چادر از ترکیب هشت تا 12 دوار درست می‌شود.
دورتا دور چادر، از داخل حصیر دارد؛ حصیرهایی که آن‌ها هم هنر دست زنان عشایری است. از «چیت» به عنوان دیوار و حصار برای خانه‌های عشایر به‌ویژه در فصل تابستان استفاده می‌شود تا فضای داخل سیاه‌چادر شیک و مرتب بماند.
آن‌ها موی بز را می‌ریسند و نخ درست می‌کنند. نی‌ها را هم از کنار رودخانه‌ها جمع می‌کنند. پس از ریسیدن نخ‌ها، آن‌ها را به سنگ‌هایی کوچک متصل می‌کنیم و با توجه به طرح و نقشه‌ای که در ذهن دارند سنگ‌ها و نخ‌های بسته شده به آن را از یکدیگر عبور می‌دهند تا طرح چیت کامل شود؛ یعنی بشود همین حصیرهایی که چادرها استفاده می‌شود. زن‌ها برای ساخت یک چیت باید سه یا چهار روز مشغول باشند.
داخل سیاه‌چادرها به دلیل رنگ تیره و منافذ موجود در آن، در گرما خنکای مطبوعی دارد؛ در باران هم الیاف بز با جذب آب مانع نفوذ آن به داخل چادر می‌شود و همین‌هاست که سیاه‌چادر را به مسکنی مناسب برای عشایر بدل کرده است.
در تمامی ایلات زنان نه تنها همانند مردها کار می‌کنند بلکه در مواردی نیز فراتر از مردها ظاهر می‌شوند. کارهای روزانه آن‌ها تهیه نان ساجی، شیردوشی، تهیه ماست، مشک زدن، کره‌گیری، روغن‌گیری، پشم‌چینی، قالی‌بافی و موارد دیگر را شامل می‌شد. زنان عشایر هیچ‌گاه در زندگی روزمره خود بیکار نمی‌مانند.
مسافران همیشگی دره‌های سیمره
«رضا رحمتی» 58 ساله است و امروز به خاطر حضور من در خانه مانده؛ مردان عشایر با توجه به اینکه فعالیت‌های روزانه بسیار زیادی دارند خیلی کم پیش می‌آید در طول روز در خانه بمانند.
او در خصوص ایل ترکاشوند می‌گوید: ایل بزرگ ترکاشوند که لک‌زبان(بین زبان لری و کُردی) هستند از نظر لهجه، سنن، آداب و رسوم و مسائل مذهبی شباهت زیادی با قوم لر دارند. در گذشته لک‌ها به طوایف «وند» شهرت داشتند. سرزمین لک‌نشین به صورت خط منحنی در دره‌های رودخانه سیمره میان بروجرد، نهاوند، خرم‌آباد، ملایر، تویسرکان، کنگاور، هرسین و ایلام قرار گرفته است.
کوچ‌روهای لک‌زبان، زمستان را در دشت‌های شرق خوزستان و تابستان را در بخش‌های شرقی کرمانشاه و غربی همدان به سر می‌برند. آن‌ها هر ساله از اواخر اردیبهشت ماه از پنج مسیر مختلف همراه با مبارزه‌ای نفسگیر با سختی‌های طبیعت، ضمن عبور از رودخانه‌ها و دره‌ها و پشت سر گذاشتن بلندی‌ها و ارتفاعات مختلف در مناطق معینی از دامنه زاگرس پراکنده می‌شوند و نزدیک سه ماه در این منطقه می‌مانند و حدود پنج ماه در دشت‌های مختلف بخش‌هایی از زاگرس به رمه‌داری مشغول هستند. سپس با فرارسیدن فصل سرما، همین مسیر را دوباره برمی‌گردند.
او ادامه می‌دهد: ما ترکاشوندها جزئی از قوم لک هستیم که اجداد و بزرگانمان حدود دو قرن پیش، از لرستان (الشتر) به نواحی ترکنشین و لرنشین همدان کوچ کردند و ترک‌ها آن‌ها را ترکاشوند یعنی «ترک‌شده‌ها» نامیدند.
ترکاشوندها حالا بین شهرستان‌های نهاوند، تویسرکان، ملایر و اسدآباد استان همدان، مهران، دهلران و دره شهر استان ایلام، کنگاور و صحنه، هرسین در استان کرمانشاه و شهرهای خوزستان و استان لرستان در الشتر زندگی می‌کنند.
عشایر ترکاشوند از تبار مردمانی هستند که با شرایط بسیار سختی زیر آفتاب سوزان و سرماهای سخت زندگی کرده‌اند. این سرسختی با دیگر ویژگی‌ها و صفات ایرانیان همچون میهمان‌نوازی، راستگویی و وفای به عهد همراه است.
ترکاشوند از چهار طایفه «رحمتی»، «مرشدی»، «سلیمانی» و «ملکجانی» تشکیل شده‌است. طایفه رحمتی بزرگ‌ترین طایفه این ایل است. هر کدام از ایلات از تعدادی تیره تشکیل شده‌اند. این ایل درمجموع حدود ۱۲۰ تیره دارد. هر تیره نیز به چند گروه دامدار تقسیم می‌شود که به هر کدام «کُرنگ» گفته می‌شود. رضا رحمتی هم همراه خانواده و نزدیکانش یک کرنگ هستند.
چنگال خوردن زیر سیاه‌چادر
جمع کردن وسایل زندگی با خانم‌هاست. وقت مال‌کنون که می‌رسد زن‌ها زار و زندگی‌شان را می‌پیچند توی چادرشب‌های بزرگ تا بار اسب‌ها و قاطرها شود. این سال‌ها، نیسان‌های آبی هم آمده‌اند تا کار کوچ‌رویی را آسان‌تر کنند. زینب خانم هم اسباب و اثاثیه مختصرش را جمع کرده توی چند تا چادرشب که لابد آن‌ها هم بافته‌های دست خودش هستند. با وجود این، حالا که برایشان میهمان آمده، می‌کوشد میهمان‌داری‌اش کامل باشد.
اینجا چای درست کردن با آتش هم طعم و مزه‌ای دیگر دارد. نان محلی عشایر از طعم و ویژگی خاصی برخودار است.
«چنگال» از غذاهای محلی عشایر است که برای درست کردنش نان ساجی را با روغن حیوانی و گردو داخل قابلمه ریخته و چنگ می‌زنند تا کاملاً مخلوط و گرم شود و بعد آن را میل می‌کنند؛ غذایی سنگین که شام امشب ماست.
شب، زیر سیاه‌چادر با صدای پارس سگ‌ها، همراه زوزه شغال‌ها و روباه‌ها به خواب می‌روم، البته اگر این موسیقی پرطنین طبیعی، بگذارد.
صبح زود با طلوع آفتاب، صدای خروس‌ها، بزها و گوسفندان از خواب بیدار می‌شوم تا هوای پاک محله عشایری را نفس بکشم.
یکی از همین صبح‌ها، نیسان‌های آبی می‌آیند و بار و بنه عشایر را می‌چینند روی هم و راهی جاده می‌شوند. پشت سرشان هم رمه‌دارها رمه‌ها را هی می‌کنند و راه دامنه‌ها را پیش می‌گیرند؛ جایی که آفتاب، گرم‌تر می‌تابد و بهتر می‌شود سرمای زمستان را تاب آورد.
زندگی عشایر در همین رفت و آمدها خلاصه شده است؛ در همین گذرها.
منبع: روزنامه قدسمنبع: قدس آنلاین
کلیدواژه: کوچ عشایر عشایر نیسان نیسان آبی سیاه چادر
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.qudsonline.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «قدس آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۸۸۱۱۴۳۳ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
محدودیت‌های تردد جاده‌ای در تعطیلات ۳ روزه اعلام شد | جاده چالوس در کدام روزها یکطرفه است؟
به گزارش همشهری آنلاین، سرهنگ احمد شیرانی رئیس مرکز اطلاعات و کنترل ترافیک پلیس راهور فراجا درباره محدودیت‌های ترافیکی اعمال شده در جاده‌های کشور برای تعطیلات آخر هفته و روز شنبه گفت: اجرای این تمهیدات از ظهر روز چهارشنبه ۱۲ اردیبهشت ماه آغاز می‌شود.
بر این اساس تردد موتورسیکلت از ساعت ۱۲ ظهر چهارشنبه تا ساعت 6 صبح روز یکشنبه ۱۶ اردیبهشت از محورهای کرج- چالوس، هراز، فیروزکوه و محور تهران - سمنان - مشهد و بالعکس ممنوع است. البته تردد موتورسیکلت‌های انتظامی و امدادی برای انجام ماموریت‌های ضروری در مسیر مجاز جریان ترافیک بلامانع است.
جاده چالوس چه روزهایی یکطرفه می‌شود؟وی درباره محدودیت‌های ترافیکی اعمال شده در محور کرج- چالوس نیز گفت: در این محور تردد انواع تریلر، کامیون و کامیونت همچنان ممنوع است. همچنین اعمال محدودیت قطعی تردد در مسیر شمال به جنوب این محور از ساعت ۸:۳۰ صبح روز پنجشنبه ۱۳ اردیبهشت از مرزن‌آباد به سمت تهران اعمال شده و انسداد به صورت کامل در مسیر شمال به جنوب اجرا خواهد شد. پس از آن با تخلیه بار ترافیکی از ساعت ۱۰:۳۰ صبح همین روز از ابتدای پل زنگوله در انتهای دهانه شمالی تونل البرز به سمت چالوس حرکت خودروها یکطرفه خواهد شد. این محدودیت تا ساعت ۲۴ روز پنجشنبه ادامه خواهد داشت و پس از آن تردد به شکل دو طرفه اجرا خواهد شد.
رئیس مرکز اطلاعات و کنترل ترافیک پلیس راهور فراجا درباره محدودیت احتمالی تردد در صورت پرحجم بودن ترافیک نیز گفت: در روز جمعه ۱۴ اردیبهشت ماه نیز در صورت افزایش حجم تردد و با تشخیص فرمانده میدان این امکان وجود دارد که از مرزن آباد به سمت تهران انسداد به صورت کامل اعمال شود. بر این اساس از ساعت ۱۲ ظهر این روز از ابتدای پل زنگوله در انتهای دهانه شمالی تونل البرز به سمت چالوس محدودیت تردد یکطرفه اعمال می‌گردد. از ساعت ۲۴ همان روز نیز محدودیت تردد یکطرفه پایان یافته و از پل زنگوله تا مرزن‌آباد مسیر دوطرفه خواهد شد.
شیرانی همچنین به تمهیدات ترافیکی برای بازگشت از شمال در جاده چالوس نیز اشاره کرد و گفت: اعمال محدودیت قطعی تردد در مسیر جنوب به شمال در روز شنبه ۱۵ اردیبهشت اجرا خواهد شد و بر این اساس از ساعت ۸:۳۰ صبح روز شنبه از ابتدای آزادراه تهران – شمال اعمال محدودیت تردد به مقصد چالوس و از ساعت ۹:۳۰ از ابتدای پل زنگوله در انتهای دهانه شمالی تونل البرز به سمت چالوس ممنوعیت اعمال می‌شود. از ساعت ۱۱:۳۰ نیز مسیر از مرزن آباد به سمت تهران یکطرفه خواهد شد و این محدودیت تا ساعت ۲۴ همان روز ادامه داشت و پس از آن تردد به شکل دو طرفه انجام می‌شود.
وی گفت: تردد از مسیر جاده قدیم کرج – چالوس تا محدوده تونل کندوان برای ساکنان و افراد محلی آزاد است، اما تردد خودروهایی که قصد عزیمت به چالوس در روز های اعمال محدودیت جنوب به شمال را دارند از ساعت هفت از میدان امیرکبیر به سمت چالوس ممنوع است. .
رئیس مرکز اطلاعات و کنترل ترافیک پلیس راهور فراجا درخصوص پیش‌بینی محدودیت تردد در صورت پرحجم بودن ترافیک نیز گفت: در روز یکشنبه ۱۶ اردیبهشت ماه احتمال اجرای ممنوعیت تردد برای انواع وسایل نقیله در صورت پرحجم بودن ترافیک وجود دارد. بر این اساس با تشخیص فرمانده میدان ممکن است از ساعت ۱۱ صبح روز یکشنبه از ابتدای آزادراه تهران _ شمال اعمال محدودیت تردد به مقصد چالوس انجام و از ساعت ۱۲ همان روز از ابتدای پل زنگوله در انتهای دهانه شمالی تونل البرز به سمت چالوس ممنوعیت تردد اعمال شود. همچنین از ساعت ۱۴ همان روز نیز از مرزن آباد به سمت تهران محدودیت تردد یکطرفه اعمال می‌شود که این محدودیت نیز تا ساعت ۲۴ ادامه خواهد داشت.
به گفته وی در طول اجرای این محدودیت‌ها نیز تردد از مسیر جاده قدیم کرج – چالوس تا محدوده تونل کندوان برای ساکنان و افراد محلی آزاد بوده ، اما تردد خودروهایی که قصد عزیمت به چالوس را دارند از ساعت هشت صبح از میدان امیرکبیر به سمت چالوس ممنوع است.
احتمال یکطرفه شدن جاده هرازشیرانی در خصوص محدودیت‌های تردد در محور هراز نیز گفت: تردد انواع تریلر در محور هراز همچنان ممنوع است. همچنین تردد انواع کامیون‌ها و کامیونت‌ها به استثنای حاملان مواد سوختی و فاسد شدنی از ساعت شش صبح روز چهارشنبه ۱۲ اردیبهشت تا ساعت دو بامداد روز یکشنبه ۱۶ اردیبهشت از رودهن به آمل و بالعکس ممنوع است. در صورت افزایش حجم ترافیک و صلاحدید ماموران پلیس راه محدودیت یکطرفه مقطعی از روز چهارشنبه تا روز شنبه به صورت رفت و برگشت از محدوده پلور تا پلیس راه لاریجان و بالعکس انجام خواهد شد.
رئیس مرکز اطلاعات و کنترل ترافیک پلیس راهور فراجا با اشاره به محور قدیم رشت _ قزوین و بالعکس نیز گفت: تردد انواع تریلرها کامیون‌ها به استثنای حاملان مواد سوختی و فاسد شدنی از ساعت هفت صبح تا ۲۴ روز پنجشنبه و جمعه در این محور ممنوع است.
وی اضافه کرد: در محور آستارا اردبیل و بالعکس نیز تردد انواع تریلرها کامیون‌ها به استثنا حاملان مواد سوختی و فاسد شدنی از ساعت هفت تا ۲۴ روزهای پنجشنبه و جمعه در محور فوق ممنوع است.
شیرانی با اعلام شماره تلفن ۸۸۲۵۵۵۵۵ و ۱۲۰ از رانندگان و مسافران خواست که پیش از آغاز سفر حتما با این شماره‌ها تماس گرفته و ضمن اطلاع از وضعیت جوی، ترافیکی و انسداد محورها، مناسب‌ترین زمان و مسیر را برای سفر خود انتخاب کنند.
کد خبر 848384 منبع: ایسنا برچسب‌ها ترافیک - جاده‌ای تعطیلات محدوديت تردد خبر مهم پلیس راهور - جاده‌ها
اعلام محدودیت های ترافیکی پایان هفته در جاده های شمالی کشور